Gà Đông Tảo
Gà
Đông Tảo hay gà Đông Cảo là một giống gà đặc hữu và quý hiếm của Việt
Nam , không nơi nào trên thế giới có. Đặc điểm nổi bật của loại gà này
là cặp chân xấu xí, đôi chân to và thô, khi trưởng thành có thể nặng
trên 4,5kg (gà trống) và trên 3,5 kg (gà mái).
Đây
là loài gà nuôi cổ truyền của xã Đông Tảo thuộc huyện Khoái Châu,
tỉnh Hưng Yên, người dân trước đây thường dùng để cúng tế-hội hè, hay
tiến Vua. Gà Đông Tảo thuộc danh sách các giống gia cầm quí hiếm của
Việt Nam hiện đang được bảo tồn nguồn gen.
Đặc điểm
Gà thuộc giống gà to con, dáng hình bệ vệ, với thân hình to, da đỏ,
đầu oai vệ, cặp chân vững chãi. Gà Đông Tảo trống có hai mã lông cơ bản
gồm mã mận (màu tím pha đen) và màu của trái mận. Gà cũng có cặp chân
sù sì, cặp chân gà trống to và bao quanh chân ở phía trước là một lớp
vảy da sắp xếp không theo hàng, phần còn lại (3/4 diện tích) da sùi
giống bề mặt trái dâu tằm ăn, bốn ngón chân xòe ra, chia ngón rõ nét,
bàn chân dày, cân đối nên gà bước đi vững chắc.
Mào gà trống là mào sun (ngắn và thun
lại) màu đỏ tía, tích và dái tai màu đỏ, kém phát triển, nhìn gọn và
khỏe. Gà mái có ba mã cơ bản gồm: mã nõn chuối – vàng nhạt, mã thó hay
nâu nhạt – màu đất thó hay lá chuối khô, mã ngà – trắng sữa. Lông phần
cổ và cánh gà mái thường có pha trộn những chiếc lông màu vàng,
trắng sữa, nâu đỏ, đen. Gà mái cũng có mào tựa mào con trống nhưng chỉ
to bằng 1/3 so với mào gà trống. Các vị trí da không có lông trên mình
gà (cả trống và mái) đều có màu đỏ.
Gà
mới nở có lông trắng đục. Khối lượng mới nở 38-40 gam, mọc lông chậm,
lúc trưởng thành con trống nặng 5,5 – 6 kg, con mái nặng 4 kg/con. Thịt
gà ngon, ngọt với khối thịt ức ngồn ngộn đỏ hồng, những bắp thịt đùi với
những bó cơ cuồn cuộn vắt lên nhau trong thịt không có gân, không dai.
Nuôi nhốt
Trại
gà Đông Tảo thuần chủng lớn nhất Việt Nam hiện nay hiện nằm ở xã Đông
Tảo, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Gà Đông Tảo là loài rất khó tính,
không quen
nuôi nhốt, quen chạy nhảy nên chuồng trại phải rộng rãi vì thế chất
lượng thịt mới ngon, săn chắc. Mất một năm đến một năm rưỡi nuôi trong
môi trường thả vườn, ăn cám tự nhiên không thúc tăng trưởng thì gà mới
có thể cho thịt.
Khi
trưởng thành gà Đông Tảo có thể nặng từ 3–6 kg. Bên cạnh đó, chúng
thường đẻ trứng ít hơn gà thường, bộ chân to vụng về khiến gà ấp trứng
rất vụng. Gà bắt đầu đẻ lúc 160 ngày tuổi. Nếu để gà đẻ rồi tự ấp, 10
tháng đẻ 70 quả. Khối lượng trứng từ 48-55 gam/quả.
Gà
Đông Tảo đang được giữ giống bằng nhiều phương cách, nhất là qua chương
trình "Bảo tồn quĩ gen vật nuôi" do Nhà nước Việt Nam hỗ trợ kinh phí,
lúc đầu từ 5-6 triệu
đồng để nuôi 40-50 con, đến năm 1994 nâng lên 10-15 triệu đồng để nuôi
giữ 100-150 con. Từ đó gà thuần chủng đã nhân ra hàng chục nghìn
con/năm, cung cấp cho một số địa phương ngoài tỉnh như Hải Dương, Hà
Nội, Bắc Ninh, Thành phố Sài Gòn, Đồng Nai, Lạng Sơn… để lai tạo với gà
địa phương tạo ra gà thịt thương phẩm tăng trọng nhanh, giá trị kinh
tế cao.
Trên thị trường
Gà Đông Tảo chế biến được nhiều món như da gà bóp thính, gà hấp nấm,
chân gà hầm thuốc bắc... nhiều địa phương đang có phong trào nuôi gà
Đông Tảo vì dễ nuôi, hiệu quả kinh tế cao. Một số nước như Anh, Nhật
Bản,... cũng đang có ý định nhập khẩu loại gà này về nghiên
cứu. Tại thành phố Sài Gòn vào đầu năm 2012, mỗi kg gà Đông Tảo xuất
tại vườn có giá 350.000-400.000 đồng tùy loại, gà giống có giá
100.000-120.000 đồng/con. Riêng những con gà trống có tướng đẹp, chân
to, oai vệ có giá lên tới 5-6 triệu đồng/con.
Tuy
nhiên trên thị trường Việt Nam hiện nay đã xuất hiện tình trạng những
đặc sản gà Đông Tảo được làm từ gà già thải loại hay gà đẻ thải loại hay
còn gọi là gà dai (gà đẻ trứng sau khi hết chu kỳ khai thác) với những
đặc điểm như da trắng muốt, mỏ trên con gà cụt ngủn, ngắn hơn mỏ dưới.
Do đó, để nhận biết được đâu là thịt gà Đông Tảo và đâu là thịt gà đẻ
thải loại thì phải xem đôi chân gà bởi gà Đông Tảo có đôi chân rất to,
khi thịt ra chân màu hơi đỏ.
Ngoài
ra, da bụng của gà Đông Tảo hơi sần sùi, có màu hơi thâm rất dễ nhận
biết bằng mắt thường. Khi nấu chín, thịt gà ăn giòn, màu rất giống với
màu của thịt bò nấu chín. Mỏ của gà Đông Tảo bằng nhau. Còn mỏ trên ngắn
hơn mỏ dưới là đặc điểm của gà đẻ công nghiệp. Các chủ trại nuôi gà đẻ
sợ gà mổ lông lẫn nhau và mổ trứng nên họ phải cắt mỏ trên cho ngắn bớt
đi.
Con gà đẹp nhất vùng Đông Tảo giống thuần chủng nặng gần 7 kg, nhất là đôi chân rất lớn màu đỏ rực rỡ. Nhiều khách đua nhau trả giá hơn 30 triệu đồng nhưng chủ nhân không bán. Tính ra, giá gà gần 5 triệu đồng/kg.
Xã
Đông Tảo, huyện Khoái Châu, Hưng Yên là miền quê của giống gà Đông Tảo
nổi tiếng trong và ngoài nước. Ấn tượng đặc biệt nhất là đôi chân khủng
của nó, có con to bằng bắp tay người lớn. Đây là thú cưng của nhiều đại
gia thích chơi gà cảnh, đồng thời là thực phẩm hàng đầu được lựa chọn
nhiều trong ngày Tết.
Chủ
trang trại gà Hân Minh cho hay, giá gà Đông Tảo không hề rẻ, khoảng
300.000-400.000 đồng/kg đối với gà thịt, riêng với loại để nhân giống
thì giá cao hơn.
Chỉ
về phía con gà “cưng” của mình, anh tự hào: Con gà này được hơn 2 năm
tuổi sống trong chuồng cùng với chín ả gà mái để nhân giống. Hiện nó
nặng hơn 7 kg, đã đến tuổi thịt. Nhiều khách vào xem rất thích, nhất là
đôi chân đỏ rực to như bắp tay người lớn. Có thể nói chưa có con gà Đông
Tảo nào trong nước đẹp hơn.
“Có
khách đến trả tới hơn 30 triệu nhưng tôi chưa bán vì để nó tham dự hội
chợ gà được xã Đông Tảo tổ chức vào đầu tháng Chạp hàng năm.”, anh nói.
