Một chuyến Miền Tây
Bài 3
Ngay buổi chiều hôm đó 9-9-2012,chúng tôi được ông bà Minh khoản đãi các món đặc sản tại nhà hàng Hoàng Mai gần bờ sông . Nơi mà năm 2010 tôi ,Thân trọng Lộc, vợ chồng Hữu Minh và vợ Chồng Lai Minh có cuộc hội ngộ khi Từ văn Trường về Việt nam tổ chức thăm bạn bè vùng đồng bằng sông Cửu Long, vào tiệc thì Lai Minh sau 80 cây số bằng ngựa sắt cũng đến nơi, được biết nơi đây là nơi tụ hội của hai chàng tên Minh này và có thêm một chiến hữu nữa là giám đốc nhà hàng vốn là luật sư
Sáng hôm 10-9 sau thời bún bò Huế do gia đình một người Huế chính gốc nấu trên đường Nguyễn thị Minh Khai mà chị Ni Na tuyên bố là ăn được, còn hương vị Huế. Chị Ni Na vốn là chủ quán bún bò tại đây trong những năm tháng mới chuyển về Trà vinh , nghe nói thời ấy anh Minh cũng làm đại lý bán vé số để có được hiệu sách nằm trên đường Lê Lợi ngày nào. Chúng tôi được hướng dẫn thăm Ao Bà Om,Chùa Âng ngôi chùa được xây dựng trên một ngàn năm , ghé đến chùa Hang , gọi là chùa Hang thực sự chỉ là chiếc cổng xây dựng thành hình vòm dài cỡ chục mét tự như cái hang mà thôi. Tại đây cũng như các chùa khác đều xây dựng theo kiến trúc Khơ-me, đặc biệt nhất là các khuôn viên đều trồng rất nhiều cây trong đó cây dầu chiếm đa số, ấn tượng nhất tại chùa Hang là ở nơi đây là chim cò tụ tập về đây rất nhiều tiếng quang quác, chíu chít tiếng vổ cánh lượn lờ trên các chòm cây không bao giờ ngừng nghỉ..
Cũng tại đây,được chứng kiến một số cô gái đem cơm cúng chùa vào giờ chính ngọ.theo lời anh Minh giải thích thì mỗi ngày các sư chỉ thời cơm một lần vào bữa trưa, còn các cô gài dâng cơm vào chùa là những cô còn son, chuyện này liên hệ đến việc một số nhà sư trẻ đang tu trong đó, họ vốn là những thanh thiếu niên theo truyền thống gia đình Phât giáo Khơ me họ phải qua một thời gian tu tại chùa trước khi lập thân đó là một nghĩa vụ. Như vậy việc tu học và làm việc trong chùa của họ sẽ được sự dòm ngó của các cô gái và ngược lại cung cách dâng cúng, vật phẩm cơm gạo thức ăn thể hiện qua tài nấu ăn cũng sẽ gây chú ý đối với các sư trẻ, để rồi sau khi hoàn thành nghĩa vụ ở chùa họ sẽ tìm hiểu thêm và sẽ có những gia đình hình thành từ đó ?
Chùa Hang gần chỗ ở của một thần dân Thủy Lâm 72-75 cũng là em của anh chị Minh, tôi gọi điện thoại cho Phan Tấn Hưng báo là tôi đang ở Chùa Hang , Hưng có mặt ngay và cũng không ngờ chúng tôi cùng đến thăm nhà của anh chàng ở nhà một mình này,vì bà xã của Hưng lên Sài gòn lo cho con đang học Đại Học.
Buổi trưa thầy trò anh em chúng tôi đếm thăm nhà Lai Minh và cùng ăn cơm trưa ,sau cơm trưa bỗng dưng mưa ập đến để cho hai bà xã tính chuyện cơm nước tại nhà vào buổi chiều chiêu đãi cho mấy ông bạn già chúng tôi.
Riêng với Lai Minh,là một trong 9 dũng sĩ rừng xanh ở Blao -Phẹc chúng tôi gia nhập thần dân NLS Bảo lộc 1963. Được biết khoảng đầu thập niên 1960 gia đình Lai Minh lên trú ngụ đất Blao, theo học trường Bồ Đề cùng với Văn Xuân Trường,Từ văn Trường riêng tôi thì học ở Lê Lợi Di Linh . Bác Năm mẹ Lai Minh ở gần nhà tôi, chuyên nghề đi hàng chuyến Sài gòn Bảo Lộc như bác Cả mẹ của Trường ,cơ duyên đó làm chúng tôi gắn bó nhau, từ sự liên hệ mật thiết các gia đình đó đã thông tin cho nhau về việc tuyển sinh và may mắn chúng tôi cùng vào trường NLS để từ đó gắn bó đến nay.
Sau khi lấy xong văn bằng Tú Tài 2 NLS ban Canh Nông thì anh ta vào học Cao Đẳng khoa MS ra trường về Giảng dạy tại Trung học Nông Lâm Súc Bảo lộc cho đến 1975 . Rời Bảo lộc anh về Trà Vinh vốn là quê quán của anh.
Trong tiệc chia tay do chị Ni na và bà xã tôi đảm trách chiêu đãi chúng tôi và vợ chồng Lai Minh nhưng giờ phút cuối Lợi bà xã Lai Minh không đến được, Hôm ấy, hai ông chủ Trà Vinh này hứa khoản đãi ăn sáng tại hủ tíu.ngã tư Xăm Bua vốn là thương hiệu có tên tuổi xứ này và tuyên bố làm tài xế xe ôm đưa chúng tôi đến Phà Cổ Chiên để qua đất Bến tre.
Sáng 11 - 9 Chúng tôi ăn sáng ,nhưng từ chối cuốc xe ôm vì tín cho biết Phú Phụng gần với Vĩnh Long sát bến phà Đình Khao. Có nghĩa là chúng tôi lên xe đò trở lại Vĩnh Long.
Đây là lần thứ 3 tôi đến và rời Trà Vinh, một thành phố có những hàng Sao cổ thụ theo các đường mà tôi đã có lần gặp trong mùa trĩu quả, cứ mỗi đợt gió thổi qua vô vàn quả sao quay tít trên không rồi trải kín mặt đường tôi gọi đó là những đợt "mưa sao" tương tự như ở Sài gòn có hiện tượng "mưa me" . Trà Vinh có những ngôi chùa cổ kính nằm lẫn khuất trong những rừng cây một vùng sinh thái gần như khác biệt với các tỉnh khác thuộc miền Tây ? Ngoài cảnh trí đó ra còn phải kể đến cái thành phố yên ả mang chất tính hiền hòa vốn thấm đẩm tinh thần Phật giáo là tôn giái chính của người Khmer chiêm đa số nơi đây. .Trong tôi còn mặn nồng với cái tình bằng hữu, đồng môn, đồng sự..vì chính cái tình đó mà chúng tôi đã ghé đến xứ này : Tình Nông Lâm Súc.
Chúng tôi đến lãnh địa Bến Tre trước giờ cơm trưa,bởi rời Trà Vinh về đến Vĩnh Long hơn một tiếng rưỡi đồng hồ,qua phà Đình Khao ,chỉ hơn mười phút xe Bus là chúng tôi đến Phú Phụng ,nơi ở của cô Tám Muội một căn nhà xây sát mặt lộ .Bến tre với địa danh Chợ Lách.Cái Mơn vẫn thường nghe là nơi sản xuất giống cây ăn trái và hoa kiểng,ngoài đặc sản chính là dừa còn cây trái thì không kể xiết, cho nên khi vào nơi đây thì chỉ thấy mịt mùng dù rằng đồng bằng nhưng tầm nhìn bị che khuất bởi tàng cây ăn quả, Chúng tôi dùng bữa trưa với Tám Muội,một bữa cơm chay vì cô ta ăn chay trường theo đạo Cao Đài, Huỳnh Vĩnh Tá nghe tin cũng vội đến đem theo một thùng bia nhưng Tá cũng trường chay , nên Lình em của Tá được vời đến đem theo món thịt bò kho , bánh mì gọi là lương sương một chút chứ "" có chú Hai ,ai lại để chú ăn chay chịu sao nổi và chiều nay con đi châm điện kiếm vài con lóc nướng trui nhen chú"
Sau giấc nghỉ trưa chúng tôi được Tám Muội dẫn đi thăm vườn,từ đó mới thấy được cái nhọc nhằn của con người xứ này thể hiện rỏ nét qua các loại cây trồng đan xen nhau trên một cuộc đất, nào Sầu riêng, chôm chôm, dừa, chuối, ca cao, mận. nhãn, quít , bưởi, ổi, chanh...kể sao cho hết ..Rồi trên bờ mương còn thêm ớt,sả và cả Điền Điển để lấy bông..dưới mương thì nuôi cá, nuôi ốc. Với cái mô hình canh tác như thế từ trên vùng trời ở mặt đất đến dưới nước mương đều sử dụng với nhiều chế độ chăm sóc khác nhau thì rỏ ràng con người phải quần quật ở đất vườn,cho nên gần 10 năm gặp lại Tám Muội thấy như nhỏ người lại do làm việc quá nhiều,hay do trường chay?nói thế chứ cô ta rất rắn rỏi,tháo vát,năng nổ ngoài việc đồng áng còn tham gia các chương trình từ thiện của hội thánh Cao Đài.
Người thứ hai tôi muốn nhắc đến là Huỳnh Vĩnh Tá, nghề chính là thợ may , vào những năm 1990 thấy làm cây giống có ăn ,nhào vô làm mấy vụ tan tác vốn liếng bèn lấy vợ ,lên Vĩnh long lập nhà trọ cho sinh viên thuê , còn đương sự có khiếu đờn ca bây giờ ôm đàn với khăn đóng áo dài vào các ban Đờn ca Tài tử phục vụ theo Show trên các tàu du lịch nước ngoài.
Người thứ ba đã từng lên Bảo lộc lúc ấy còn nhỏ bây giờ đã có vợ con là Huỳnh Vĩnh Thành tên quen gọi là Lình, nhà cũng gần đó dù nhà có đất vườn nhưng đà chuyển hướng mở tiệm cho thuê áo cưới và trang điểm cô dâu kèm thêm cái xe nước mía.
Tối đó tại nhà Lình ,chúng tôi thưởng thức món cháo và cá lóc nướng trui với hương vị đồng quê vô cùng mộc mạc và một đêm ngủ yên bình trong một làng quê tĩnh mịch..rồi phải dùng một bữa cơm dân dã với canh chua bông điên điển trắng với tép và cá trê kho gừng chủ nhà mới cho vợ chồng tôi lên xe về Sài gòn với giỏ xach to với chuối tá qụa , bưởi, dừa....
Đến nhà Tám Muội là dự tính của chúng tôi trong chuyến về họp mặt của lớp Tại Cần Thơ là cơ hội đáp lời mời của gia đình có đến gần 15 năm rồi . Nó bắt đầu từ một câu chuyện :
* Khoảng năm 1997 rộ lên tin loại sầu riêng sữa hạt lép nhanh ra quả . Thì một hôm , anh Tư Hồng cùng một chú thanh niên tên Huỳnh Vĩnh Tá đến nhà nhân danh Công ty giống cây trồng ở Chợ Lách nhờ tôi phổ biến giống sầu riêng sữa hạt lép trồng 4 năm ra quả này. Anh Tư Hồng vốn người Bảo lộc hồi nhỏ tôi có quen ,anh người miền Trung có vợ người Nam có lẽ là người Bến Tre ?.,anh cho số điện thoại ở cơ quan, còn Tá thì địa chỉ ở nhà. Chỉ vài hôm sau tôi có ngay một hợp đồng 250 cây , mừng quá tôi gọi điện thoại ngay cho Tư Hồng , cùng lúc viết thư cho Huỳnh vĩnh Tá, thì hai hôm sau khoảng 6 giờ sáng, xe chở sầu riêng do anh Tư Hồng đã chở đến và được đem giao cho người đặt hàng,nghĩ răng mình đã giúp được cho bạn. Nào ngờ anh ta đã tráo trở đem cây riêng của mình lên giao , vậy mà khi trở lại Chợ Lách anh ta lại thúc giục cho Tá tập trung sầu riêng cùng nhiều chủng loại khác chở nguyên một vận tải lớn. Lên tới Bảo lộc, gặp tôi thì mới vở lẻ ra số sầu riêng Tá đem cho tôi thì anh Tư đã đem lên trước rồi. Kết quả số lượng cây đó không bán được để tại nhà tôi, không có tiền để trả tiền xe, và 3 người đi theo là Tá,Lình và Tám muội tá túc tại nhà tôi cả tháng trời, coi như lần đó thua lỗ hoàn toàn. Tôi vẫn nhớ câu nói của Tám Muội " Chắc kiếp trước tụi em có tu,cho nên trong lúc hoạn nạn ,cơ duyên được gặp anh chị, chứ không biết xoay trở ra sao tại xứ lạ quê người này.. từ đó những người chưa hề quen biết ấy với chúng tôi thành mối thâm tình ..
Một chuyến miền Tây qua gần hai tháng rồi. Đã được gặp đồng môn,được gặp đồng nghiệp và cả những bạn thân quen.. là dấu ấn khó quên . Nhưng những dòng sồng mầu mỡ phù sa,những rừng dừa xanh lá,những vườn cây trĩu quả, những cánh đồng bất tận...Những con đường,những phố thị đầy hoa sạch đẹp, những đồi Dầu,những đường Sao những ngôi chùa kiến trúc Khmer cổ kính....những chiếc cầu treo uy nghi cao vòi vọi ...những bến bắc bến phà,những ghe xuồng xuôi ngược....những món ăn dân dã .. như luôn mời gọi., cho tôi biết rằng những vùng đất mà tôi đã có dịp đi qua mới là một phần của Miền Tây Nam bộ , còn Rạch giá, Châu đốc , Hà Tiên, Sóc trăng, Cà mau, Phú quốc...
Ước mơ ước một chuyến miền tây lại bắt đầu.
