Hẹ còn được gọi là “rau khởi dương”. Theo y học cổ truyền, rau hẹ
vị ngọt cay, tính ấm, có công dụng ôn trung bổ hư, điều hoà phủ tạng,
bổ thận ích dương.
Ảnh minh họa
Sau đây là một số cách dùng rau hẹ chữa bệnh:
Chứng
tỳ vị hư hàn gây đi lỏng có thể lấy 100g gạo nấu thành cháo loãng
rồi cho 60g lá hẹ tươi rửa sạch thái nhỏ vào quấy đều, ăn nóng mỗi
ngày một thang, dùng 6 thang liên tục có thể đạt được mục đích kiện
tỳ chỉ tả.
Chứng viêm loét dạ dày hành
tá tràng, bệnh ung thư thực quản, ung thư dạ dày thuộc thể tỳ
vị hư hàn có thể lấy 250g lá hẹ tươi, sinh khương 30g rửa
sạch, giã nát, ép lấy nước, hòa với 250ml sữa tươi, đun sôi
rồi uống từ từ.
Chứng ho trẻ em: lá hẹ 15g,
hoa đu đủ đực 15g, hạt chanh 20 hạt, cho vào bát sạch, giã nát,
đem hấp chín với 10ml nước và một chút đường, để nguội, cho
trẻ uống 3 lần trong ngày hoặc lấy lá hẹ 15g phối hợp với 10
lá dâu non, cách làm tương tự như trên.
Chứng ợ chua, dùng nước ép
lá hẹ 60ml hòa với 250ml sữa bò và 15ml nước gừng tươi, đun
sôi, uống nóng. Với trẻ em bị giun kim, ra mồ hôi trộm lấy 30g
lá hẹ ép lấy nước uống hoặc dùng làm rau ăn trong ngày.
Nghiên cứu hiện đại cho thấy,
rau hẹ có nhiều chất xơ nên có tác dụng kích thích tiêu hóa, thúc
đẩy nhu động ruột, phòng chống bệnh táo bón và sâu răng. Chất xơ trong
loại rau này còn có khả năng cân bằng các nhóm vi khuẩn đường ruột,
giảm thiểu tác động của các chất gây ung thư niêm mạc ruột, dự
phòng tích cực bệnh ung thư đại tràng. Ngoài ra, rau hẹ còn có tác
dụng hỗ trợ trị liệu tăng huyết áp và các bệnh cơ tim. Tuy nhiên,
rau hẹ khó tiêu nên mỗi lần không ăn quá nhiều. Ngoài ra, những người
có thể chất âm hư nội nhiệt, hay bị mụn nhọt và mắc các bệnh về
mắt thì nên kiêng ăn rau hẹ. Người xưa khuyên không dùng loại rau
này ăn cùng với mật ong và thịt bò.
Nếu bạn đang tìm kiếm một loại thực phẩm giải độc gan, thanh nhiệt giải
độc tốt thì đừng bỏ quên một loại thực phẩm ở rất gần bên bạn: mướp
đắng.
ảnh minh họa
Tác dụng tuyệt diệu
Công
dụng của mướp đắng đến từ những hoạt chất sinh học đáng quý. Nó còn đến
từ tính vị và công năng của thứ quả miền cận nhiệt đới này. Người ta
vẫn gọi mướp đắng là thứ quả của thanh nhiệt, giải độc. Vì mướp đắng có
vị đắng, tính hàn, theo các sách y học cổ truyền, có tác dụng trừ nắng,
chỉ khát, thanh tâm, thanh gan, sáng mắt, hạ hỏa, dưỡng gan huyết, thanh
nhiệt giải độc, trừ trúng nắng. Các công dụng của mướp đắng thấy được
nổi bật như dưới đây
Thanh nhiệt:
Ngày
hè nóng bức, thân nhiệt tăng cao, các thực phẩm hàn như mướp đắng có
giá trị thổi hơi mát từ sâu bên trong. Mướp đắng còn có thể làm mát là
vì mướp đắng có rất nhiều nước. Lượng nước trong mướp đắng khoảng 90%.
Lượng nước đó sẽ giúp bạn thải nhiệt nhanh cho bớt nóng bức. Mướp đắng
lại không có nhiều kcal, ăn vào bạn sẽ không bị sinh nhiệt thêm.
Giải độc:
Mướp
đắng có công dụng giải độc rất tốt, nhất là những thể độc do nóng bức
từ trong nóng ra. Các dạng nhiễm độc do gan không đủ khả năng chuyển
hóa. Sở dĩ mướp đắng có tác dụng này là vì: mướp đắng có rất nhiều nước,
nước có công dụng chuyển chất độc tới thận để thải ra ngoài. Mướp đắng
lại có tính hàn, bớt sinh nhiệt, giảm nhiễm độc do nóng trong. Mướp đắng
còn có tác dụng mạnh gan, nên tăng khả năng thanh thải cho cơ thể. Mướp
đắng còn có kháng sinh tự nhiên, nên có khả năng tiêu diệt các mầm bệnh
gây độc.
Bổ gan:
Mướp
đắng giàu chất xơ có tác dụng kích thích vận động đường mật nên tốt cho
tiết mật. Mướp đắng còn có tác dụng làm giảm nồng độ các men gan viêm
như: AST, ALT (sự gia tăng các men này là một dấu hiệu chỉ thị cho tế
bào gan đang bị viêm nặng). Mướp đắng còn được thực nghiệm chứng minh
làm giảm nồng độ bilirubin trong máu (tăng bilirubin là một chỉ thị
chứng tỏ gan chuyển hóa kém, đường mật đang bị tắc). Vì thế, mướp đắng
rất an toàn cho gan của bạn.
Trừ nắng:
Mướp đắng có tác dụng trừ nắng
nhanh, chữa trúng nắng tốt là vì: mướp đắng hàn giúp hạ hỏa, mướp đắng
lại cung cấp nhiều nước giúp giảm nhiệt độ và chống khát, mướp đắng được
cho là có tác dụng an dịu chống kích thích do trúng nắng gây ra, mướp
đắng lại giúp tăng chuyển hóa đường trong tế bào giúp cơ thể hồi phục.
Vì thế, mướp đắng rất ích lợi trong trường hợp cần trừ nắng.
Kích thích ăn:
Mướp đắng có tác dụng ít biết
đó là kích thích thèm ăn. Đó là vì trong mướp đắng có chứa quinine. Chất
này có tác dụng kích thích sự thèm ăn. Nếu như trong một bữa ăn, bạn
chỉ cần thêm một món nhỏ làm món khai vị từ mướp đắng, bữa cơm sẽ diễn
ra rất ngon.
Mướp
đắng có chứa chất xơ hữu ích, chất này có tác dụng làm trung hòa
chất
béo, giảm hòa tan chất béo trong lòng ruột nên làm giảm hấp thu
cholesterol vào trong máu.
Mặt khác, chất xơ trong mướp đắng kích thích
nhu động ruột vận động mạnh.
Vì thế, tốc độ hấp thu chất béo giảm xuống.
Mướp đắng còn chứa chất
pectin, một chất có khả năng keo làm kết dính
các phân tử cholesterol,
vì thế càng khó hấp thu. Mướp đắng được cho là
hữu ích với người béo.
Chống đái tháo đường:
Mướp đắng được
chứng minh là có tác dụng làm hạ đường máu tương tự như insulin. Mặc dù
tác dụng này không mạnh bằng thuốc điều trị nhưng mướp đắng có khả năng
hỗ trợ điều hòa đường huyết trong chiến dịch giảm dần liều thuốc uống.
Lý do mướp đắng có thể điều hòa đường huyết là vì mướp đắng làm giảm
tính kháng insulin, vốn là vấn đề căng thẳng của người bệnh đái tháo
đường týp II. Mướp đắng còn làm giảm tốc độ hấp thu đường trong ruột,
vốn là điều cần thiết giúp làm giảm nồng độ đường máu tăng nhanh sau ăn.
Trong mướp đắng người ta thấy có 3 chất đáng quý: charantin, vicine và
polypeptid P. Ba chất này có cấu trúc tương tự insulin và có công dụng
tương tự insulin, đều làm hạ đường máu.
Chống u:
Trong
mướp đắng có một số chất lipoprotein đặc biệt. Các chất này có khả năng
kích thích sinh miễn dịch, tăng cường khả năng tìm và diệt tế bào lạ,
tế bào ác tính, tế bào khối u. Trong mướp đắng lại giàu vitamin C, loại
vitamin này có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch tự nhiên, tăng
cường khả năng khử bỏ các gốc oxy hóa có hại. Vì thế, mướp đắng rất hữu
ích.
Sáng mắt:
Mướp đắng được cho là loại quả làm
sáng mắt. Vì mướp đắng giúp thanh gan, hạ hỏa, dưỡng gan huyết. Những
yếu tố này giúp làm sáng mắt. Mướp đắng lại có nhiều beta caroten, chất
này là tiền chất vitamin A giúp mắt sáng và tinh. Mướp đắng được y học
cổ truyền cho là có thể dùng để chữa bệnh viêm kết mạc mãn tính, đau mắt
đỏ do gan.
Góc ứng dụng
Nói về mướp đắng có vô số các tác
dụng hữu ích. Tựu trung có 3 tác dụng dễ ứng dụng nhất: thanh nhiệt, hạ
đường máu và thanh tịnh tinh thần. Ngày hè này, bạn hãy thử ứng dụng
ngay chế biến một vài món ăn thanh nhiệt giải độc trừ nắng cho gia đình.
Canh mướp đắng chả tôm:
Nguyên liệu: Bạn cần có mướp
đắng 1000gam, tôm tươi loại to 400g, hành hoa 50g, nhớ lấy cả củ, rau
mùi, nước mắm, muối, mì chính mỗi thứ một ít. Nước sạch 2,5 lít. Thực
đơn này cho 4 người ăn.
Cách làm: mướp đắng bạn phải chọn quả to, xanh vỏ, đừng có
màu vàng hoặc đỏ, tốt nhất là chọn quả có gai mọng to. Rửa sạch, chẻ
đôi, bỏ hạt bên trong, cắt khúc dài chừng 1,5 đốt ngón tay. Cho 0,5 lít
nước sạch vào nồi, đun sôi, cho mướp đắng vào chần qua, vớt lên, đổ ra
rổ mắt thưa cho ráo nước.
Bạn nhớ chọn hành hoa có cuống lá to vừa phải, to quá ăn xác mà nhỏ
quá không thơm. Bóc bỏ lá héo, vỏ bẩn ở củ. Tách củ riêng, lá riêng. Lá
hành hoa thì cắt khúc dài chừng 1 đốt ngón tay. Củ thì băm nhỏ, cho vào
bát nhỏ.
Công đoạn tiếp theo
chế biến tôm. Tôm cần bóc vỏ, giã nhỏ. Muốn làm dễ thì hãy chần qua tôm
với nước nóng bằng cách rót nước sôi trực tiếp vào bát đựng tôm. Tôm ửng
đỏ ở vỏ là bóc rất dễ. Sau khi giã nhỏ xong thì trộn đều tôm với củ
hành hoa đã băm nhỏ, một chút muối và một chút nước mắm. Phần thịt tôm
này được gọi là chả tôm.
Tiếp đến làm canh. Bạn hãy đắp chả tôm vào lòng của miếng mướp đắng.
Đắp thật khéo sao cho chả tôm vừa khít, không phồng lên, không lõm
xuống, không rơi ra ngoài. Ướp 10 phút.
Trong
thời gian đợi, bạn sơ chế mùi. Cho 2 lít nước sạch còn lại, đun sôi,
vặn nhỏ lửa cho sôi lăn tăn. Thả nhẹ nhàng từng khúc mướp đắng vào. Chú ý
thả nhẹ, đun nhỏ lửa nếu không chả tôm sẽ bong ra khỏi mướp đắng, trông
rất xấu. Đun sôi lăn tăn chừng 5 phút thì bắc ra. Cho thêm mì chính,
hành hoa lá đã cắt khúc, nên mắm muối vừa ăn. Cho ra bát, rắc rau mùi để
dài (không thái) lên trên. Món canh đã xong, dùng ăn lúc còn ấm.
Công dụng: món canh
giàu dinh dưỡng, nhưng lại rất thanh tịnh, không nóng. Sau khi làm xong,
yêu cầu mướp đắng còn xanh, có vị ngọt riêng, chả tôm bám lấy mướp
đắng, thịt tôm ăn ngọt vừa. Nước canh trong, vị hơi đắng mát, ngon ngọt
tự nhiên của tôm. Thích hợp ăn vào buổi trưa hoặc chiều, phù hợp cho
người đái tháo đường, người bị mệt do nắng nóng.