Nội dung
Kỷ vật cho em (Linh-Phương) - Trần Văn Hảo Sưu tầm -
Ngày đăng: 27/10/2012
Danh mục: Bài viết, cảm xúc
Kỷ vật cho em
(Linh-Phương)
Nhận
được rất nhiều thư đề nghị tôi viết về những sự kiện quanh bài thơ Kỷ
Vật Cho Em mà nhạc sĩ Phạm Duy phổ thành ca khúc gây xôn xao giới yêu
thơ, yêu nhạc một thời trước năm 1975. Thực tình tôi không biết khởi đầu
từ đâu, và viết những sự kiện gì, bởi rất nhiều sự kiện và mình có nên
viết hay không? Thôi thì kể lan man một vài chuyện về bài thơ đó vậy.
Xuất xứ bài thơ của tôi đăng trên nhật báo Độc Lập vào năm 1970 với tựa
đầu tiên "Để trả lời một câu hỏi" đề tặng một người con gái tên Hương.
Trang sáng tác của tờ báo này do Ấu Lăng
(tức nhà thơ Trần Dạ Từ chồng của nhà văn nữ Nhã Ca) phụ trách.
Tôi
thường xuyên đăng bài ở trang này, có thể nói một tháng 30 ngày thì bài
tôi xuất hiện khoảng hơn 20 ngày với tên Linh Phương -Vương Thị Ái
Khanh và Phạm Thị Âu Cơ. Khi nhạc sĩ Phạm Duy phổ thành ca khúc với duy
nhất tên ông, tôi không có phản ứng gì. Nhưng tôi có người bạn làm việc ở
bản tin THT đã đưa vấn đề tác quyền lên trang tin tức của một tờ nhật
báo với đại ý "Tác giả Kỷ Vật Cho Em sẽ kiện nhạc sĩ Phạm Duy ra tòa".
Tiếp
theo là tờ tuần báo SÂN KHẤU TRUYỀN HÌNH, tác giả Phan Bảo Quân cho in
một bài viết đề cập tác quyền và tên Linh Phương phải được để là đồng
tác giả bản nhạc Kỷ Vật Cho Em. Thời đó ở Sài Gòn có trên 20 tờ nhật
báo, 30 tờ tuần báo và rất nhiều tạp chí bán nguyệt san, nguyệt san...Và
chuyện tác quyền giữa tôi và nhạc sĩ Phạm Duy đều có bài viết, thư nhạc
sĩ Phạm Duy gởi tôi, thư tôi trả lời ...hầu hết trên báo chí lúc ấy.
Cuối cùng thì một người cháu của Phạm Duy là Phạm Duy Nghĩa tìm gặp tôi
tại địa chỉ 104/23 đường Yersin nhà người
bạn thân của tôi là nhà thơ Vũ Trọng Quang. Phạm Duy Nghĩa đưa tôi đến
phòng trà ca nhạc ĐÊM MÀU HỒNG nơi Ban Thăng Long thường xuyên trình
diễn. Ở đây, tôi và nhạc sĩ Phạm Duy đã có sự thông cảm với nhau về vấn
đề bài thơ Kỷ Vật Cho Em.
Nhạc
sĩ Phạm Duy chở tôi trên chiếc xe Trắc-xông đen đến phòng trà Queen-Bee
do nhạc sĩ Ngọc Chánh làm chủ xị. Ở Queen-Bee nhạc sĩ Phạm Duy đã giới
thiệu tôi trước công chúng về tác giả bài thơ Kỷ Vật Cho Em. Sau cái bắt
tay giữa tôi với nhạc sĩ Phạm Duy, nhạc sĩ Ngọc Chánh và quái kiệt Trần
Văn Trạch, ca sĩ Thái Thanh đã trình bày bài thơ phổ nhạc này.
Sáng
hôm sau, tôi đến tư gia của nhạc sĩ Phạm Duy 215 E/2 đường Chi Lăng-
Phú Nhuận ăn cơm và ký hợp đồng bài thơ Kỷ Vật Cho Em tại đây. Trong bản
hợp đồng tiền tác quyền là 30.000 đồng (thời điểm đó giá một lượng vàng
nếu tôi nhớ không lầm là khoảng 10.000 đồng đến 12.000 đồng), nhưng
thực tế thì nhạc sĩ Phạm Duy trả tôi 50.000 đồng (30.000 đồng bằng Sec
nhận ở Pháp Á ngân hàng - 20.000 đồng tiền mặt.)
Lúc
bản Kỷ Vật Cho em được hát là cuộc chiến tranh Việt Nam trở nên dữ dội,
nên đã gây những chấn động lớn lao vào tâm hồn của những quân nhân Sài
Gòn cũng như mọi tầng lớp dân chúng. Như trong hồi ký của nhạc sĩ Phạm
Duy phát hành đã dành chương hai mươi hai viết về Kỷ Vật Cho em và tác
giả có đoạn :
"…Tôi
hát bài này trước tiên tại phòng trà RITZ của Jo Marcel với ban nhạc
Dreamers, rồi hầu hết các ca sĩ từ Thái Thanh, Lệ Thu, Khánh Ly qua
Thanh Lan, Nhật Trường đều thu thanh vào băng nhạc. Bài hát trở thành
một hiện tượng lớn của thời đó. Ở phòng trà, khi ca sĩ hát bài đó lên,
bao giờ cũng có sự náo động nơi khán thính giả. Nếu là thường dân thì
phản ứng cũng vừa phải, nhưng vì hồi đó dân nhà binh ở bốn vùng chiến
thuật về Sài Gòn là đi phòng trà và khi trong đám thính giả có một sĩ
quan đi nghỉ phép hay một thương phế binh là có sự phản ứng ghê hồn nơi
người nghe. Có thể nói bài này gây một không khí phản chiến, nhưng có
một cái gì cao hơn chính trị. Nó nói đến định mạng của con người Việt
Nam mà ai cũng phải chấp nhận…"
Cuộc
chiến tranh càng ngày càng trở nên khốc liệt, nhất là cuộc hành quân
Lam Sơn 719 qua bên kia Lào. Có nguồn tin tôi đã nằm lại ở vùng Hạ Lào,
không hiểu xuất phát từ đâu, và cái chết của Linh Phương tác giả Kỷ Vật
Cho em còn có bài viết của tác giả Trần Tường Trình đăng trên nhật báo
Sóng Thần của ông Chu Văn Bình (tức nhà văn Chu Tử) và một số phân ưu
chia buồn trên các báo khác. Rồi mặt trận Kampuchea bùng nổ, tôi lại
được khai tử thêm lần nữa tại chiến trường này. Lúc đó, anh Thiện Mộc
Lan ký giả báo Đuốc Nhà Nam đã cố công tìm sự thật về
cái chết của tôi.
Sau
nhiều ngày tìm hết chỗ này đến chỗ khác qua nhiều nguồn, ký giả Thiện
Mộc Lan đã đến nhà nhạc sĩ Phạm Duy như tác giả bài báo đã kể: "…Chúng
tôi chợt nghĩ đến nhạc sĩ Phạm Duy, hy vọng rằng giữa nhạc sĩ và nhà thơ
có nhiều liên hệ từ lúc Kỷ Vật Cho em ra đời, thế nào Phạm Duy cũng
biết rõ về Linh Phương. Khi nghe chúng tôi báo tin Linh Phương đã chết,
nhạc sĩ họ Phạm sửng sốt:
-
Linh Phương mới thăm tôi cách đây nửa tháng mà. Lẽ nào …như vậy được.
Ôidzời! Tôi nghĩ rằng anh ấy chưa chết đâu… ". Được nhạc sĩ Phạm Duy ghi
cho địa chỉ, ký giả Thiên Mộc Lan tìm đến tư gia nhà thơ Vũ Trọng Quang
và gặp tôi tại đây.
Báo Đuốc Nhà Nam đã đăng loạt bài 4 kỳ báo qua những tít:
1- "Nhà thơ có nhiều huyền thoại, tác giả "Kỷ Vật Cho Em" Linh Phương còn sống hay đã vĩnh viễn ra đi?
2- Liên lạc khắp nơi Đuôc Nhà nam mới tìm ra tông tích tác giả Kỷ Vật Cho Em.
3- Linh Phương đã nói gì với Đuốc Nhà Nam.
4- Linh Phương thích làm thơ nhưng không mang danh "thi sĩ ".
Thực
ra, không chỉ bài thơ Kỷ Vật Cho Em làm tốn nhiều giấy mực báo chí, mà
còn có 2 bài thơ đăng cùng một số báo trên tờ tuần báo KHỞI HÀNH của Hội
Văn nghệ sĩ quân đội Sài Gòn, đó là bài thơ "Bài cho chiến trường Đông
Dương" nói về những cái chết của người Việt Nam trên đất Kampuchea, Hạ
Lào…và bài "Từ giã bọn mày" nói về thân phận của những Lao công đào
binh. Tôi chỉ còn nhớ 3 khổ thơ của bài này như sau:
"Từ giã bọn mày mai tao lên núi
Mặc áo lao công đập đá xây thành
Làm bạn vắt mòng chung vui với muỗi
Đắp lũy thông hào chờ cuộc giao tranh
Từ giã bọn mày tao đi nhặt nốt
Võ đạn đồng rơi rớt giữa quê hương
Từ giã bọn mày tao đi nhặt nốt
Dưới ruộng- dưới đồng- những máu- những xương…
Từ giã bọn mày xin đừng đưa tiễn
Dù một lần tao làm gã tội nhân
Từ giã bọn mày mai tao xuống biển
Tay ngoằn nghoèo vẽ trọn chữ Việt Nam".
Khi
báo phát hành khoảng một giờ sau thì bị cảnh sát tịch thu tất cả những
số báo còn lại. Đấy là trường hợp có một không hai vì đây là tờ báo của
Hội văn nghệ sĩ quân đội.
Sau
năm 1975, đúng hơn là 1978 tôi từ Côn Đảo lang bạt kỳ hồ về Cà Mau, ba
chìm bảy nổi, bị người ta "đánh" tơi tả, không còn chỗ dung thân dạt về
Kiên Giang cho đến bây giờ. Có những lúc tôi chảy nước mắt khi tự hỏi: "Tại sao người ta không sống với nhau bằng tấm lòng để cư xử với nhau tử tế hơn?"
Có
lẽ tôi lan man hơi nhiều, dù còn có biết bao chuyện quanh bài thơ Kỷ
Vật Cho em mà tôi chưa thể kể hết, chỉ hy vọng một ngày nào đó tôi viết
một cuốn hồi ký, họa may mới dàn trải được số phận của bài thơ Kỷ Vật
Cho em.
Nguyên văn bài thơ :
KỶ VẬT CHO EM
Em hỏi anh bao giờ trở lại
Xin trả lời mai mốt anh về
Không bằng chiến thắng trận Pleime
Hay Đức Cơ- Đồng Xoài- Bình Giả
Anh trở về hàng cây nghiêng ngã
Anh trở về hòm gỗ cài hoa
Anh trở về bằng chiếc băng ca
Trên trực thăng sơn màu tang trắng
Mai trở về chiều hoang trốn nắng
Poncho buồn liệm kín hồn anh
Mai trở về bờ tóc em xanh
Vội vã chít khăn sô vĩnh biệt
Mai anh về em sầu thê thiết
Kỷ vật đây viên đạn màu đồng
Cho em làm kỷ niệm sang song
Đời con gái một lần dang dở
Mai anh về trên đôi nạng gỗ
Bại tướng về làm gã cụt chân
Em ngại ngùng dạo phố mùa xuân
Bên người yêu tật nguyền chai đá
Thì thôi hãy nhìn nhau xa lạ
Em nhìn anh - ánh mắt chưa quen
Anh nhìn em - anh cố sẽ quên
Tình nghĩa cũ một lần trăn trối
LINH PHƯƠNG .......................................................................................
KỶ VẬT CHO EM
Thơ Linh Phương
Nhạc Phạm Duy
Tiếng hát Thái Thanh
Traduit par Vuong Ngoc Phat
Un Souvenir Pour Toi
Tu me demandes, tu me demandes, quand je reviendrai
Je te réponds, je te réponds, je reviendrai dans quelques jours…
Je reviendrai peut-être avec les victoires de Pleime, de Dac Tu, de Dong Xoai, de Binh Gia
Je reviendrai, je reviendrai … au milieu des arbres abattus avec les courronnes de fleurs
Je reviendrai …étendu sur un brancar comme on me fait descendre d’un hélicoptère peint en blanc
Tu me demandes, tu me demandes, quand je reviendrai
Je te réponds, je te réponds, je reviendrai dans quelques jours…
Je reviendrai dans cet après-midi triste et jaune de soleil
envélopé dans un poncho servant comme linceul
et déjà sur tes beaux cheveux on voit un bandeau de d’œil, ma chérie.
Tu me demandes, tu me demandes, quand je reviendrai
Je te réponds, je te réponds, je reviendrai dans quelques jours…
Je reviendrai voici un souvenir à t’offrir - une balle de cuivre noire servant comme
cadeau de marriage quand tu refais ta vie
Je reviendrai sur des béquilles de bois décoré Générale amputé
Tu te promènes un jour de printemps timide à côté d’un amant infirme et rigide
Tu me demandes, tu me demandes, quand je reviendrai
Je te réponds, je te réponds, je reviendrai dans quelques jours…
Je reviendrai … nous nous regarderons indifférents étrangés
Je reviendrai … gater ta vie récemment reconstruite et nous nous regarderons
pas encore habitués à nous oublier, ma chérie.
Thơ Linh Phương
Nhạc Phạm Duy
Tiếng hát Thái Thanh
Traduit par Vuong Ngoc Phat
Un Souvenir Pour Toi
Tu me demandes, tu me demandes, quand je reviendrai
Je te réponds, je te réponds, je reviendrai dans quelques jours…
Je reviendrai peut-être avec les victoires de Pleime, de Dac Tu, de Dong Xoai, de Binh Gia
Je reviendrai, je reviendrai … au milieu des arbres abattus avec les courronnes de fleurs
Je reviendrai …étendu sur un brancar comme on me fait descendre d’un hélicoptère peint en blanc
Tu me demandes, tu me demandes, quand je reviendrai
Je te réponds, je te réponds, je reviendrai dans quelques jours…
Je reviendrai dans cet après-midi triste et jaune de soleil
envélopé dans un poncho servant comme linceul
et déjà sur tes beaux cheveux on voit un bandeau de d’œil, ma chérie.
Tu me demandes, tu me demandes, quand je reviendrai
Je te réponds, je te réponds, je reviendrai dans quelques jours…
Je reviendrai voici un souvenir à t’offrir - une balle de cuivre noire servant comme
cadeau de marriage quand tu refais ta vie
Je reviendrai sur des béquilles de bois décoré Générale amputé
Tu te promènes un jour de printemps timide à côté d’un amant infirme et rigide
Tu me demandes, tu me demandes, quand je reviendrai
Je te réponds, je te réponds, je reviendrai dans quelques jours…
Je reviendrai … nous nous regarderons indifférents étrangés
Je reviendrai … gater ta vie récemment reconstruite et nous nous regarderons
pas encore habitués à nous oublier, ma chérie.
__._,_.___
NT5
NDLe
Bài viết liên quan:
TÌNH YÊU ĐÍCH THỰC - Trần Văn Hảo -
NHẪN NHỤC - NHÌN LẠI NHAU - Đặng Hoàng Minh sưu tầm -
ĐÔI DÒNG VỀ "NHỮNG DẤU ẤN LỊCH SỬ” CỦA NHÀ THƠ LÊ NGỌC PHÁI - Nguyễn Thị Tuyết Mai (Cựu Giảng viên ĐHKH Huế) -
Hạ Về - Dương Xuân Triêu -
Tấm lòng - T2 -
ĐỜI NGƯỜI KHÔNG QUAN TRỌNG DÀI HAY NGẮN - Hao Van -
Một người gốc Việt đoạt giải thưởng TJ Park POSCO - Nhựt Đăng -
CUỘC SỐNG Ở NHẬT BẢN - Nguyễn Trung Quân sưu tầm -
BA VÀ TÔI - Nguyễn Thị Diệu Anh - Trần Văn Hảo sưu tầm -
CẢM XÚC VỀ "NGÀY CỦA CHA” 18/7/2017. - Nguyễn Hưu Trí -
TÌNH YÊU ĐÍCH THỰC - Trần Văn Hảo -
NHẪN NHỤC - NHÌN LẠI NHAU - Đặng Hoàng Minh sưu tầm -
ĐÔI DÒNG VỀ "NHỮNG DẤU ẤN LỊCH SỬ” CỦA NHÀ THƠ LÊ NGỌC PHÁI - Nguyễn Thị Tuyết Mai (Cựu Giảng viên ĐHKH Huế) -
Hạ Về - Dương Xuân Triêu -
Tấm lòng - T2 -
ĐỜI NGƯỜI KHÔNG QUAN TRỌNG DÀI HAY NGẮN - Hao Van -
Một người gốc Việt đoạt giải thưởng TJ Park POSCO - Nhựt Đăng -
CUỘC SỐNG Ở NHẬT BẢN - Nguyễn Trung Quân sưu tầm -
BA VÀ TÔI - Nguyễn Thị Diệu Anh - Trần Văn Hảo sưu tầm -
CẢM XÚC VỀ "NGÀY CỦA CHA” 18/7/2017. - Nguyễn Hưu Trí -
Comment